طرح رها بانک مسکن امکان فک رهن خانه و فروش واحد آپارتمانی را در سال‌های پایانی دوره بازپرداخت برای مالکین آپارتمان‌های وام‌دار فراهم می‌کند. تا پیش از این سند آپارتمان فقط زمانی از رهن بانک آزاد می‌شد که اقساط آن تمام و کمال پرداخت شده باشد. اما طرح جدید بانک مسکن این امکان را در اختیار مالکان قرار می‌دهد که فک رهن سند را زودتر انجام داده و در صورت تمایل آپارتمان را بفروشند.

بنا به این طرح دریافت‌کنندگان تسهیلات خرید مسکن از این بانک قادر خواهند بود با سپرده‌گذاری ۱۱۰ درصد از میزان باقی‌مانده وام خرید مسکن، سند واحد مسکونی خود را از رهن بانک خارج و آزاد کنند. طرح رها راهکاری برای نجات بازار مسکن از رکود عنوان شده است.

فک رهن سند به چه معناست؟

فک رهن در فقه و حقوق به این معناست که ملکی که در رهن بانک یا نهاد دیگری به‌عنوان وثیقه قرار گرفته، از حالت رهن خارج شود. به این منظور فک رهن از سه ‌راه قابل انجام است:

  • پرداخت دین از طرف رهن دهنده
  • صرف ‌نظر کردن از مال مرهونه توسط کسی که مال غیر نزد او رهن گذاشته ‌شده است.
  • ابراء دین از طرف کسی که مال غیر نزد او رهن گذاشته‌ شده است.

طرح رها چه خدمتی ارائه می‌دهد؟

طرح رها خدمت جدیدی از بانک مسکن است که بر اساس این طرح، مالکان می‌توانند در ازای سپرده‌گذاری ۱۱۰ درصد مبلغ اقساط باقی‌مانده، واحد مسکونی خود را از رهن بانک مسکن خارج کنند.

مالکان آپارتمان‌های وام‌دار به کمک این طرح می‌توانند در پنج سال آخر دوره بازپرداخت وام بدون آنکه وام خود را تسویه کامل کنند، واحد را فک رهن کرده و از مزایای این آزادسازی استفاده کنند.

مسعود ایزدی مدیر روابط عمومی بانک مسکن در این باره گفته است: با اجرای این طرح افراد می‌توانند معادل ١١٠ درصد اقساط باقی مانده وام خود، حساب در بانک مسکن افتتاح کنند و از سود ٢٠‌ درصدی سالانه بهره‌مند ‌شوند. بنابراین با سود دریافتی، می‌توانند بخشی از اقساط باقی مانده وام خود را پرداخت کنند.

چه کسانی می‌توانند از طرح رها استفاده کنند؟

تمام افرادی که از تسهیلات وام بانک مسکن استفاده کرده‌اند و حداکثر ۶۰ قسط آنها باقی مانده است، می‌توانند برای فک رهن سند خود از این طرح استفاده کنند.

این افراد می‌توانند با مراجعه به شعبه پرداخت کننده وام، از میزان باقی‌مانده وام بدون احتساب سود تسهیلات دریافتی مطلع شده و ۱۱۰ درصد آن را سپرده‌گذاری کنند.

به عنوان مثال اگر فردی وام ۵۵ میلیون تومان دریافت و ۲۰ میلیون تومان آن را بازپرداخت کرده باشد، معادل ۱۱۰ درصد ۳۵ میلیون تومان باقی‌مانده از وام که مقدار آن ۳۸ و نیم میلیون تومان می‌شود را در همان شعبه سپرده‌گذاری می‌کند. ضمن اینکه سود ۱۶ درصدی تسهیلات در این طرح اعمال نخواهد شد.

بانک مسکن نیز متعهد می‌شود نامه فک رهن از سند مسکونی را به دریافت‌کننده وام ارائه دهد. البته سپرده‌گذار طرح رها بانک مسکن حق برداشت این مبلغ تا پایان بازپرداخت تسهیلات را ندارد؛ اما از سود ۲۰ درصدی این سپرده بهره‌مند می‌شود که می‌تواند آن را بنا به خواست خود به صورت روزانه، ماهانه یا سالانه دریافت کند.

مزیت  طرح رها چیست؟

مدیر شعب بانک مسکن در استان قزوین در رابطه با این طرح توضیح داد: در حالت طبیعی و بدون استفاده از طرح رها، یک مالک آپارتمان وام دار چنانچه بخواهد به هر دلیل ملک خود را فک رهن کند، باید کل اقساط باقی مانده را یکجا تسویه کند که این کار از توان اکثر وام گیرنده‌ها خارج است.

اما با استفاده از طرح رها، افراد می‌توانند در عین آزادسازی ملک خود از رهن بانک مسکن، کماکان اقساط باقی مانده وام را به صورت تدریجی و ماهانه پرداخت کنند. برای این منظور، سپرده ١١٠ درصدی صرفا نقش ضمانت بازپرداخت باقی مانده تسهیلات را دارد که جانشین رهن ملک می‌شود.

در این حالت مالک اگر تمایل داشته باشد از پول حاصل از فروش ملک استفاده کند یا آپارتمان خود را تبدیل به احسن کند، دیگر لازم نیست تا پایان بازپرداخت کامل اقساط صبر کند و برخی فرصت‌های احتمالی را از دست بدهد.

چه ایرادهایی به این طرح وارد است؟

 برخی مشاورین املاک و متخصصین این حوزه معتقدند طرح رها عملا  کمکی به بازار مسکن نمی‌کند و مردم همچنان نسبت به خرید و فروش مسکن بی‌میل هستند و از آن اجتناب می‌کنند.

از نظر این اشخاص این طرح نیز مانند طرح‌های بانکی دیگر در چند سال اخیر، تاثیری بر بازار مسکن ندارد و آن را از رکود خارج نمی‌کند. آنها اساسی‌ترین ایراد طرح رها را بلوکه کردن پول افراد می‌دانند؛ چون در این حالات شخص دیگر نمی‌تواند آن پول را سرمایه‌گذاری کند.

به طور مثال اگر فردی بخواهد خانه‌ای را که در رهن بانک هست به قصد تبدیل آن به ملک بهتری بفروشد، باید مقداری از پول حاصل از فروش آن واحد را برای آزاد شدن سند داخل بانک بگذارد و بانک نیز دسترسی به اصل پول را مسدود می‌کند.

راه دیگر برای آن شخص این است که خانه تازه خریداری شده را رهن بدهد و پول آن را در بانک مسکن سپرده‌گذاری کند. پس او دیگر عملا  سرمایه لازم برای خرید ملک دیگری نخواهد داشت اما اگر این پول آزاد بود موضوع فرق می‌کرد. با این شرایط، کمک چندانی به مردم نمی‌شود و بازار مسکن تکان نمی‌خورد.